Авторы

Алматы маңындағы Боралдай елді мекенінде саяси қуғын-сүргін құрбандарының құрметіне Қандысай белгітасы қойылған. Қанды оқиғаның куәгері болған бұл жерде ескерткіш қойылғанымен, ол бүгінде қараусыз қалған. Белгітас маңы қоқысқа толып, маскүнемдер жиналатын орынға айналған. Tengrinews.kz тілшісі Қандысайдың бүгінгі жағдайын көріп, тарихшылармен сөйлесіп қайтты.

19 "наркомды" бір түнде атып, қапшықпен сайға тасыған

Қандысай Алматы маңындағы Боралдай елді мекенінде орналасқан. Кіреберістегі кішкентай тақта болмаса, басқа белгі жоқ, бірден тауып алу қиын.   

Бұл жер Қандысай деп аталуы бекер емес. 1938 жылы ақпанда НКВД 19 "наркомды" бір түнде атып, осы Боралдайдағы сайға әкеліп көмген екен. Бірақ бұл еш құжатта көрсетілмеген. "Әділет" тарихи-ағарту қоғамы төрағасының орынбасары Бейбіт Қойшыбаев Қандысайдың тарихын айтып берді. 

"Ол кезде Алматы облыстық партия комитеті мен қалалық комитетін Шақпақ Артықбаев деген кісі басқарған. Бірде оның шопыры 2-3 күн жұмысқа келмеген. Кейін шопыры Артықбаевқа келіп, түнімен сайға қапшықтар тасығанын, ішінде адамдар барын көріп қалғанын айтады. Сөйтіп, екеуі өтірік іссапар жазып, сол сайға барады да, Шақпақ Артықбаев сол жерге белгі қойып кетеді. Артынша, Артықбаевтың өзі қуғын-сүргінге түсіп, 18 жылға сотталып кетеді", - дейді Қойшыбаев. 

Кейін Артықбаев түрмеден шығып, 80-жылдардың аяғында сол кездегі репрессия құрбандарының ұрпағына осы сай туралы айтып берген екен. Ал 1993 жылы сол сайға ескерткіш қойылған. Бұл бүгінгі - Қандысай. 

"Қаралы тарихты білу керек"

Дегенмен Бейбіт Қойшыбаев Қандысайдың бүгінгі ахуалына шүйлікті. 

"Бұл жерге көптен бері келмеп едім. Мардымсыз, күтусіз қалған екен. Халыққа қызмет етіп, атылып кеткен аталарымызға тиісті құрмет көрсете алмай отырмыз. Қазіргі ұрпақ сол ұлтжанды кісілердің еңбегін білуі қажет. Ол үшін осындай ескерткіштер қажет. Онда ескерткіштің сипаты жазылып тұруы керек. Осында 19 нарком жатыр дейміз, неге солардың тізімін жазып қоймасқа? Еске алатын, қанды оқиғаларды көрсетіп тұратын, мәні болатын жер қылуға болады.

Саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған музей Жаңалық аулында ашылды, Алматыдан 70 шақырым жерде. Алматының өзінде сол қаралы күндердің ізі болып осы Қандысай тұр. Осыны да неге жақсы ескерткіш қыла алмаймыз? Қаралы тарихты білу керек. Тарихи деректерді жазып, арнайы тақта қою қажет. Бұл бүгінгі ұрпаққа өте маңызды нәрсе", - деді ол. 

Бейбіт Қойшыбаев

Тарих ғылымдарының докторы, профессор Ханкелді Әбжанов бұл жер қазақ халқына маңызды екенін атап өтті, себебі мұнда тарихта елеулі орын алған тұлғалар жерленген. 

"Бұл жерді "19 коммиссардың жатқан жері" деп атайды. Тізімнен қарасақ, мұнда 7-8 нарком жатқаны рас. Қалғандары партия қызметкерлері, шаруашылық басшылары, кеңес қызметкерлері дегендей. Бұл символды түрде "19 нарком" деп айтылады. Шындығында, бұл жерде 190 немесе бірнеше жүз адам жатуы мүмкін", - дейді ол.

Қандысайда жерленген 19 нарком кім?

Қандысайда жерленген 19 мемлекет қайраткерінің қатарында Қазақ КСР Орталық Атқару Комитетінің төрағасынан бастап комбинат директорларына дейін бар. Олардың тізімін 1938 жылы 22 наурызда "Социалистическая Алма-Ата" газеті жариялаған. Тізім мынадай:

1. Құлымбетов Ұзақбай Желдірбайұлы - Қазақ КСР Орталық Атқару Комитетінің төрағасы. Қазақстан КП Орталық Комитетінің бюро мүшесі. Ол Қазақ КСР Орталық Атқару Комитетінің төрағасы болған. Ол республикадағы өнеркәсіптің және ауыл шаруашылығының қалыптасуына, Түрксіб теміржол құрылысының салынуына бірден-бір себепкер болған. Ол Қазақ КСР Орталық Атқару Комитетінің төрағасы болған тұста Қазақ Автономиялық Республикасы Одақтық Республика мәртебесін алды. Қазақ КСР-нің жаңа Конституциясын бекіткен. 1891жылы 18 наурызда Торғай облысы Ырғыз уезі Аманқұл болысында туған (қазіргі Ақтөбе облысы);
2. Есқараев Сүлеймен - Қазақ КСР Халық Комиссарлары Советі төрағасының бірінші орынбасары, бюро мүшесі. 1897 жылы Сырдария облысы Қазалы уезі Қуаңдария болысында туған (қазіргі Қызылорда облысы);
3. Жүргенов Темірбек Қараұлы - Қазақ КСР Халық ағарту комиссары, бюро мүшесі, 1898 жылы 28 қарашада Торғай облысы Ырғыз усзі Кенжекара болысында туған (өазіргі Ақтөбе облысы);
4. Сырғабеков Нығметолла Сырғабекұлы - Қазақ КСР Жер-су шаруашылығы халық комиссары, бюро мүшесі, 1900 жылы Ақмола облысы Петропавл уезі Бейнетқор болысында туған (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы);
5. Сәдуақасов Жанайдар - Алматы облыстық, қалалық партия комитетінің бірінші хатшысы, бюро мүшесі. 1898 жылы Ақмола облысы Ақмола уезі Түгіскен болысында туған (қазіргі Қарағанды облысы);
6. Молдажанов Ілияс Ысмайылұлы - Қазақ КСР қаржы халық комиссары. 1900 жылы Семей облысы Қаратоғай аулында туған (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы);
7. Нұрмұхамедов Хасен Нұрмұхамедұлы - Қазақ КСР денсаулық сақтау халық комиссары. 1900 жылы Ақмола облысы Атбасар уезінде туған (қазіргі Ақмола облысы);
8. 8. Қошанбаев Хасен - Қазақ КСР Жеңіл өнеркәсіп халық комиссары. 1896 жылы Ақмола облысы Атбасар уезінде туған (қазіргі Ақмола облысы);
9. Досов Әбілқайыр Ысқақұлы - Оңтүстік Қазақстан облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы. 1899 жылы Ақмола облысы Көкшетау уезі Қотыркөл болысында туған (қазіргі Ақмола облысы);
10. Сапарбеков Садықбек (18...-1938 ж.ж.) - Орал облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы. 1902 жылы Жаңақорған ауданындағы, Балапантөбе деген жерде туған;
11. Мусин Әйтіке - Ақтөбе облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы;
12. Кенжин Аспандияр Кенжеұлы - Семей ет комбинатының директоры. 1887 жылы Орал облысы Гурьев уезі Гурьев қаласында туған (қазіргі Атырау қаласы);
13. Құрамысов Ізмұхан Мұқашұлы - Қазақ КСР совхоздар халық комиссариаты саяси басқармасының бастығы, 1896 жылы Ақтөбе губерниясы Ақбұлақ уезі Тұзтөбе болысында туған (қазіргі Ақтөбе облысы);
14. Сұлтанбеков Жағыпар Сұлтанбекұлы - Қарағанды көмір өнеркәсібі тіресі бастығының бірінші орынбасары 1898 жылы Торғай облысы Қостанай уезі Аманқарағай болысында туған (қазіргі Қостанай облысы);
15. Случак Владимир Еремеевич - Оңтүстік Қазақстан облыстық атқару комитетінің төрағасы. 1898 жылы Ресейдің Гомель қаласында туған;
16. Чудочкин М.А. (18…-1938 ж.ж.) - Қазақ КСР Жер-су шаруашылығы халық комиссарының бірінші орынбасары;
17. Михайленко Я.И. (18…-1938 ж.ж.) - Түрксіб темір жол құрылысының бастығы;
18. Иванов В.И. (18…-1938 ж.ж) - Балқашстрой комбинатының директоры;
19. Берлин Б.М. (18…-1938 ж.ж.) - Ақмола облысында туған. Қоңырат кен байыту комбинатының директоры;

"Ескерткішке келіп, қарным ашып тұр"

Ханкелді Әбжанов та осындай тұлғаларға арналған ескерткіш бүгінде қараусыз қалғанына қапалы. 

Ханкелді Әбжанов

"Осындай асыл азаматтарға қойылған ескерткішке келіп, қарным ашып тұр. Мына ескерткіш бізде ұлттық намыс, ұлттық сана деген әлі төмен екенін көрсетіп тұр. Әйтпесе, қазақ мемлекетінің іргесін, негізін қалағандарға мынадай ескерткіш қоюға бола ма?! Ескерткіштің ұсқыны ұсқын емес. Екіншіден, мәтінін қараңыз: "1937-1950" дейді. Бұл не дата? Не ол емес, не бұл емес. Мұны тарихты бұрмалау дейді", - деді тарихшы. 

Ханкелді Әбжанов қасбеттегі мәтінге де шүйлікті. 

"Үшіншіден, қасбетіндегі жазуды оқысаңыз: "Бұл жерде ашаршылықтан өлгендер, қуғын-сүргін құрбандары жатыр" дейді. Тіптен, анайы сөз қолданып: "Ыңыранған дауыс естіледі" дейді. Басқа әдемі сөз жоқ па?! "Жанайқайы естіледі" десек болмас па еді?! Бұл құрбандарды ақтау да, құрметтеу де емес, мұны каррикатура деп атайды. Мұндай қателікке жол беруге болмайды. Алматы сияқты екі миллион халқы бар мегаполис 19 коммисарға жақсы ескерткіш қоя алмаса ол неғылған қала?!", - деді тарихшы. 

"Ескерткіш маскүнемдер жиналатын орынға айналған"

Расымен, Қандысай көптен бері қараусыз қалған. Мұны сол маңда тұратын тұрғындар да растап отыр. Күндіз мұнда аналар жиі серуендейді, балалар ойнайды, ал күн батуымен маскүнемдер орнына айналады екен. Ескерткіш маңындағы орындықтардың қасында қоқыс жәшігі жоғалып кеткен. 

"Маскүнемдер шешіп, металл қабылдайтындарға өткізіп жіберген шығар. Себебі кешке таман мұнда көп адам жиналады. Көбіне ересектер бас қосады", - дейді жергілікті тұрғын Луиза. 

Белгітас қақпасы жабылмайды, бәрі кіріп-шығады екен. Бір кездері кейбірі ішке көлікпен де кіруді әдеткен айналдырған. Кейін көліктер кіре алмауы үшін осындай темір қоршау қойылыпты. 

"Мұнда қоқыс та сирек жиналады. Жан-жағыңызға қарасаңыз, толған қоқыс. Қоқыс жәшігі де ұрланған. Кейде ертеңгісін не түсте өтіп бара жатсаң, маскүнемдер отырады. Ал кешкісін мүлде қорқынышты, себебі мұнда жарық жоқ, алдыңда кім отырғанын білмейсің. Әрине, халық бұл ескерткіш екенін біледі, көбін бұл тоқтата қоймады", - дейді Луиза.

Ескерткіш аумағын бір аралап шықсаңыз, сыра құтыларын жиі көресіз.   

Ескерткіш қасында ойнап жүрген балаларды да көптеп кездестіруге болады. Бірақ олардың басқа таңдауы қалмаған, жақын маңда ешқандай ойын алаңы жоқ.  

Міне, осындай тарихи жер, маңызды ескерткіштің бүгінгі жағдайы осындай. Ал тарихшылар енді болашақ ұрпақ үшін бұл жерде жақсы белгітас орнату маңызды екенін айтты.

Фото: Әлихан Сариев

Сілтемесіз жаңалық оқисыз ба? Онда Telegram желісінде парақшамызға тіркеліңіз!

Бейжіңдегі қысқы Олимпиада ойындары аяқталуға жақын. Tengrinews.kz тілшісі Қытайда жүргеніне үш аптадан асты. Қытайда болғаныңды паспорттағы мөр ғана көрсетіп тұр, әйтпесе, Олимпиадаға келгендердің ешқайсы қала аралап, жергілікті халықпен танысқан жоқ. 

Қытайдағы үш апта осындай таулардың арасында өтіп жатыр. Себебі біз Бейжіңнің өзінде емес, одан 180 шақырым жерде жатқан Чжанцзякоу қаласындамыз. 

Журналистердің бір сыпырасы осындай медиа-қонақүйлерде тұрып жатыр. Чжанцзякоудың өзінде осындай бірнеше қонақүй бар. Әлемнің түкпір-түкпірінен жиналған журналистер осында бір-бірімен танысып, визит карталарын алмасады. 

Әдетте таң кофемен басталатын болса, Қытайда бұлай емес. Күнде таң ПТР-тестпен басталады. Оны таңғы 6-дан 9-ға дейін тапсыруың қажет. Ал бұл Нұр-Сұлтан уақытымен таңғы сағат 4 пен 7-нің арасы. Алғаш келген күндері ең ауыры уақыт белдеуіне үйрену болды.

Коронавируссыз-ақ көп шектеуден шаршасаң, күнделікті ПТР-сынақтардың бірі оң нәтиже көрсетпесін деп тіле. Әйтпесе, бірден сені бәрінен оқшаулап, нөмірден шыға алмай қаласың. Тамақты да есік алдына қойып, кетіп қалады. ПТР-сынама қатарынан екі рет теріс нәтиже көрсетуі керек. Олай болмаса, жарыстардың басым бөлігін оқшауда жатып, қытайлық телеарналардан көруге мәжбүр боласың.

Қонақүйде қайда көз жүгіртсең де, қорғаныс костюміне оранған қызметкерлерді көресің. Ауруханада жүргендей әсер болады. 

ПТР-тест тапсырған соң асықпай таңғы ас ішуге болады. Таңғы ас сағат 10-ға дейін. Мұнда да бәрі қорғаныс костюмімен жүреді. 

Асхана мәзіріне келер болсақ, мұнда бәріне ортақ тамақтар ұсынылады. Омлет, бұқтырылған жұмыртқа, шұжық, түрлі ботқа, тіскебасарлар және алма, қарбыз, қауын секілді жеміс-жидектер.    

Қонақүй асханалары мен басқа да мейрамханаларда әр үстелдің үстіне көрінбейтін шынылар қойылған. Бұл да - коронавирусқа байланысты шектеу. 

Одан бөлек, жарыс өтетін спорт нысанының бәрінде журналистер жүрек жалғап алатын шағын орын бар. Онда шай, кофе, лапша, түрлі тәттілер мен жеміс-жидек бар. Бәрі тегін. 

ПТР-тесттен құтылып, таңғы асын ішкен журналистер қаладағы басты медиа-орталыққа бетпейді. Бәрін кесте бойынша жүретін автобустар тасымалдайды. Автобустар арнайы маршрут бойынша 15-20 минут сайын жүреді, кейде кешігетіні болмаса, көп жағдайда уақытылы.

Бұл автобустардың ең үлкен жаман тұсы бар. Чжанцзякоу тау баурайында жатқан соң күн салқын. Ал автобустарда пеш қосылмайды. Кейде автобус ішіне қарағанда дала жылылау секілді көрінеді. Ал жолаушылардың амалы жоқ, қалың киініп алып, өз аялдамасын күтіп отырады. 

Автобуспен жүргіңіз келмесе, Олимпиадаға арналған арнайы таксилер бар. Бірақ бағасын бәрінің қалтасы көтере бермейді. Мысалы, біз 1,9 шақырым жердегі қонақүйге такси шақырғанымызда бағасы 107 юань болды. Бұл біздің валютаға шаққанда - 7 255 теңге. 

4,5 миллионға жуық тұрғыны бар Чжанцзякоуды бір аралап қайту бағы бұйырмады. БАҚ өкілдеріне Олимпиада нысандарынан шығуға тыйым салынған. Өз еркіңмен қала аралап қайтамын десең, жол жабық. Көп жерде күзетшілер жүреді, одан бөлек блокбекеттер бар. 

Одан бөлек полицейлер қолына түсуің де мүмкін. Олимпиада басталғалы біреулер заң бұзып, полицейлер іске кіріскенін көрмеппіз. Тек полиция барын білеміз.  

Әр нысаннан кіріп шыққан кезде осындай қақпалар тұрады. Бұлар автобустар келгенде ғана ашылады. Ар жағындағы өмір Олимпиадасыз-ақ қыз-қыз қайнап жатыр. 

Бұл маңды журналистер бес саусағындай біледі. Күн сайын осында келіп, өз еліне хабар таратады. Бұл - Чжанцзякоудағы басты медиа-орталық. 

Басты медиа-орталықтарда Relax Room бар. Ондағысы - массаж жасайтын креслолар. Әдетте бұл креслолар бос болмайды. Күні бойы жұмыс істегендер, кейде осында демалып, тіпті, мығзып алады.  

Көптеген елдің журналистері спортшысы жүлде алғанына қуанып жатса, біз көбіне жарыстан көңіл-күйіміз түсіп қайтамыз. "Әттеген-ай" дейтін тұсымыз көп. Әзірше спортшыларымыз жеңіс тұғырына шығып, әнұранымыз шырқалған жоқ, сондықтан жарыстарда Қазақстан туын көріп, жылынып жүрміз. 

Спорт нысандарына барсаңыз, қатысушы елдердің туы тізіліп тұрады. 

Бұл - Чжанцзякоудағы қазақстандық журналистер үміттеніп баратын Genting Snow Park аренасы. Иә, могулшы Юлия Галышева финалда сүрінген, акробат Ақмаржан Қалмұрзаеваның аяғы финалда тайып кеткен осы жер. Сол күндері өкініштен өртеніп қайтқан едік.  

Әр жарыс осындай өкінішпен аяқталады да, басың салбырап қонақүйіңе қайтасың. Ертеңіне де сондай күн күтіп тұрады. 

Ал әзірше Бейжің Олимпиадасында қазақстандықтар қатысатын екі спорт түрі ғана қалды. Бейжіңде конькимен жүгіруде, Чжанцзякоуда шаңғы жарысында сынға түсеміз. Ал қысқы Олимпиаданың жабылу салтанаты 20 ақпанға жоспарланған. 

Фото Тұрар Қазанғап©️ olympic.kz

Қытайда қазір ең көп қойылатын сұрақ "Do you speak english?" шығар. Бұл елге әлемнің түкпір-түкпірінен спортшылар, журналистер, сарапшылар жиналған. Қызметкер, еріктілермен әңгіме дәл осы сұрақпен басталады. 

БАҚ өкілдерінің арасында қазақстандық журналистер де бар. Олар екі қалаға бөлінген, бірі Бейжіңде, екіншісі Чжанцзякоуда. 

Чжанцзякоудағы шектеулер

Чжанцзякоу - Қытайдағы тау-шаңғы курорты саналатын шағын қала. 4 миллионнан аса тұрғыны бар. ҰОК мәліметінше, бұл өңірде тау шаңғысы, шаңғы қоссайысы, биатлон, трамплиннен секіру және фристайл жарыстары өтеді. 

Чжанцзякоудағы журналистің бір сыпырасы тау маңындағы медиа-қонақүйлерге орналасты. Бірнеше қонақүйден тұратын кешенді кейбірі ертегідегі ғимараттарға ұқсатып жатыр.   

Тау баурайы болған соң күн суық, бірақ ауасы таза. Журналистер қонақүйден өз еркімен кете алмайды. БАҚ өкілдеріне тек Олимпиада нысандарына баруға рұқсат берілген. Ал ол үшін күнделікті автобустар қатынап жатыр.   

Қонақүйге келетін автобус бірден медиа-орталыққа апарып тастайды. Онда әлемнің жан-жағынан келген журналистер бас қосқан. Орталықта журналиске керектінің бәрі бар.

Ұялы телефон не фотоаппарат бұзылып қалса, қызмет көрсететін орталықтар да бар. 

Бұл жерді ұйымдастырушылар Relax Room деп атайды. Демалатын бөлме. Мұнда массаж жасайтын креслолар тұр. Тек қызық көріп отырғандар болмаса, бұл жаққа келетіндер аз. 

Спорт нысандарына жақын мейрамхананың бәрінде адам жалғыз тамақтануы керек. Үлкен үстелдердің өзіне шыны пластиктер қойылған. Бұл да өңірдегі шектеулердің бірі. Қолыңызға антисептик жақпасаңыз, мейрамханаларға кіргізбейді. 

Ал бұл - "Бин Дунь Дунь". Қытайдағы қысқы Олимпиаданың тұмары. Қазіргі қытай тілінде "бин" сөзі бірнеше мағына береді. Ең алдымен "мұз", сонымен бірге "тазалық", "күш" деген мағынасы бар. Ал "Дуньдун" сөзі "дені сау", "күшті" және "көңілді" дегенді білдіреді. Бұл сөз балалар туралы сөйлескенде жиі қолданылады екен. Ұйымдастырушылардың айтуынша, Олимпиада тұмары - бұл қатысушылар мен көрермендерге қуаныш сыйлайтын қысқы спорт түрлерінің елшісі. Ол спортшылардың күші мен ерік-жігерін бейнелейді.

Ал "Бин Дунь Дуньнің" қасындағы кім десеңіздер, бұл - "Сюэ Жунжун". Ол - Паралимпиаданың маскоты. Қытай қалта шамының бейнесінде жасалған. Қалта шам Қытай мәдениетінің бір бөлігі саналады, ол мереке, гүлдену дегенді білдіреді. 

180 шақырымға 47 минутта

Чжанцзякоу мен Бейжің арасында 180 шақырым жер бар. Дегенмен, Олимпиада қонақтарына бұл қиындық туғызбайды. Себебі екі өңірдің вокзалынан Олимпиадаға арналған жүйрік пойыз жүреді.   

Пойыз сағатына 350 шақырым жылдамдықпен жүреді. Сондықтан қонақтар бір күнде бір өңірден екіншісіне оңай барып келе алады. Біз Чжанцзякоудан Бейжіңге барғанымызда, пойыз 47 минутта жеткізді.  

Қытай өз мәдениетін көрсетуге асық

Ал бұл - Бейжіңдегі медиа-орталық. Іші үлкен, үш қабаттан тұрады, журналист көп. Жан-жақта үлкен экрандар тұр. 

Қазір бос тұрған бұл бөлме Олимпиада басталғанда журналиске лық толады. Мұнда журналистер Олимпиададан хабар тарады.  

Бір байқағанымыз, медиа-орталықта Қытай өз мәдениетін толық ашуға тырысқан. Қытай мәдениетімен таныстыратын музей де бар.  

Ішінде қытай мәдениетіне тән ойыншықтар, кітаптар, жәдігерлер бар. 

Ал бұл - Қытай медицинасының мәдени кеңістігі. Мұнда қытай медицинасы туралы деректер табуға болады. 

Орталық залына "Аспан храмының" макеті орналасқан. Ол Қытайдағы ең ірі тарихи орындардың бірі саналады. Храм 600 жыл бұрын салынған, кезінде қытайлықтар онда аспанға сыйынған екен. 

Біз үміт артатын арена

Бүгін Чжанцзякоудағы Genting Snow Park аренасына барып қайтудың сәті түсті. Бұл аренада фристайл жарыстары өтеді. Сондықтан бұл аренадағы тартыс қазақстандықтарға қызық болмақ. Жанкүйерлер могулшылар ел қоржынына медаль салады деп үміттеніп жүр. Төрт жыл бұрын Юлия Галышева қола медаль алған, 29 жастағы спортшымыз әлі бабында, сондықтан одан алтын медаль күтетіндер жетерлік. 

Аренаға кірген кезде көзге бірден тулар түседі. Арасында Қазақстан туы да желбіреп тұр. 

Дәл осы жолда 3 ақпанда могулшыларымыз іріктеу кезеңіне қатысады. Қазір жол жарысқа сақадай сай тұр.  

Біз барғанымызда жұмысшылар жол мен трибуна арасын қоршап жатты.    

Кешелі бері Чжанцзякоуда қар жауып жатыр. Күн суық, қар борап, жел ышқынып тұр. Қазір аренада осындай техника толып жүр. Бәрінің шаруасы - қар тазалау. 

Ең өкініштісі - қазір үстін қар басып, бос тұрған трибуна жарыс күндері де осылай қаңырап тұруы мүмкін. Олимпиадаға шетелден жанкүйер кіре алмайды, қытайлықтар саны да шектеулі. Билет сатылмайды, тек жергілікті тұрғындар ішінен таңдап алынады. Оның өзінде жанкүйер аренаға кіруі үшін ревакцина салдыруы қажет, одан бөлек жарысқа 96 және 72 сағат қалғанда жасалған ПТР-тесттің нәтижесін көрсетуі керек.   

Әзірше Олимпиадаға дайындық осындай. Жарыстар 2 ақпанда басталады. Ал 3 ақпанда могулшыларымыз жарыс жолына шығады. 4 ақпанға ашылу салтанаты жоспарланған. Бейжің Олимпиадасы 20 ақпанға дейін жалғасады. 

Қысқы Олимпиадаға бір апта қалды. Қазақстандықтар білуі тиіс маңызды деректер