07 февраля 2024 | 08:58

Есірткіге, темекіге құмар адамдар мәйіт доноры бола ала ма? Сарапшы пікірі

Фото ©️ Tengrinews.kz / Тұрар Қазанғапов

Жуырда ғана Ажар Ғиният мәйіт доноры болуға дайын екенін айтқан еді. Ал бұқаралық ақпарат құралдарында "Қазақстан халқына" қорының басшысы Болат Жәмішевтің мәйіт донорлығы қайта іске асуы үшін заңды өзгерту керек екенін айтқан мәлімдемесі тарады.

Жуырда ғана Ажар Ғиният мәйіт доноры болуға дайын екенін айтқан еді. Ал бұқаралық ақпарат құралдарында "Қазақстан халқына" қорының басшысы Болат Жәмішевтің мәйіт донорлығы қайта іске асуы үшін заңды өзгерту керек екенін айтқан мәлімдемесі тарады.

Ел арасында мәйіт донорлығына қатысты қандай мифтер бар? Халық мәйіт донорлығы туралы не білуі керек? Massaget.kz тілшісі Денсаулық сақтау министрлігіне қарасты "Транспланттауды және жоғары технологиялық медициналық қызметті үйлестіру жөніндегі республикалық орталық" ШЖҚ РМК өкілі Назгүл Зашитқызы Жылгелдинамен сұхбаттасты.

Материалдың толық нұсқасын МЫНА СІЛТЕМЕ арқылы Massaget.kz сайтынан оқи аласыздар.

"Ми өлімі адам өлді дегенмен бірдей"

Назгүл Зашитқызының сөзінше, мәйіт донорынан ағзаны алу үшін ең бірінші шарт ми өлімі тіркелуі қажет.

"Мәйіт доноры дегеніміз, қарапайым сөзбен айтқанда, 18 жастан асқан, ауруы күрделілігіне байланысты ми өлімі болған адам. Ми өлімі болғанымен, дәрігерлер жүрек соғысын аппараттың күшімен ғана ұстап отырады. Ми өлімі диагнозы адам өлді дегенмен бірдей. Консилиум арқылы ғана миы өлді деген диагноз қояды. Содан кейін туыстарына хабарлайды", - дейді Назгүл Жылгелдина.

Фото: Tengrinews.kz / Тұрар Қазанғапов

Бұдай кейін арнайы мамандар Азаматтарға арналған үкімет порталы арқылы ми өлімі тіркелген адамның ағзаларын беруге рұқсаты бар-жоғын тексереді екен.

"Келісімі жоқ болса, ешкім ешқандай шара қолданбайды. Жүрек соғысы тоқтағанын күтеміз. Ал өзінің келісімі болса, міндетті түрде туыстарынан рұқсат сұраймыз. Бәріміздің тума-туысымыз бар. Ал 30, 40 жастағы адамдар сау кезінде келісім беріп тұрғанда, туыстары оның шешіміне неге қарсы келеді? Қазір осы туыстарынан сұрау дегенді алып тастағымыз келіп жатыр. Сіз қандай да бір шешім қабылдадыңыз делік, оған туыстарыңыз қарсы болды. Ол да адамның құқығын бұзушылық қой" - дейді маман.

"Жүрек, өкпе, бауыр..." Мәйіт донорынан қай ағзаларды алуға болады?

Сарапшының айтуынша, Қазақстанда жақсы дамыған бірнеше ағзаның трансплантациясы бар.

"Ми қабілеті өлген адамның жүрек, өкпе, бауыр, бүйрегін ала аламыз. Одан кейін көз қабығын алуға болады. Басқа елдерде ұйқы безін алады, Ресейде ішегін алуды бастап жатыр. Бізде дамығаны - өкпе, жүрек, бауыр, бүйрек трансплантациясы", - дейді ол.

Сонымен қатар, Назгүл Жылгелдина 91 елде трансплантация жүргізілетінін айтты.

"Соның ішінде АҚШ, Хорватия, Испанияда дамыған. Бұл елдерде 1 миллион адамға шаққанда деп есептеу керек. Испанияда 1 миллион адамға шаққанда 46, АҚШ-та 1 миллион адамға шаққанда 44, Беларусьте 26, Иранда 12,2, Сауд Арабиясында 3,5 транспланттан келсе, Қазақстанда 1 миллионға 0,2 транспланттан келеді. Бізде өте төмен деңгейге түсіп кетті. 2017, 2018 жылдары шамалы көтеріңкі болды. Одан кейін коронавирус болды. Бұқаралық ақпарат құралдарында "ағзалар сатылып жатыр" деген ақпарат тарады. Ақтөбеде дәлелденбеген бір жайт болды. Осы жағдайлар халықты шошытып жіберді. 2017 жылы 80 трансплантация жасалса, 2022 жылы 16, биыл 19 жасалды", - дейді маман.

Материалдың толық нұсқасын МЫНА СІЛТЕМЕ арқылы Massaget.kz сайтынан оқи аласыздар.